Thấy gì từ việc Nguyễn Thanh Nghị làm Phó Bí thư TP.HCM?

Khi tướng Nguyễn Duy Ngọc vào Ủy ban Kiểm tra trung ương, tướng công an Vũ Hồng Văn cũng rời đi, không còn giữ chức Phó chủ nhiệm ủy ban đầy quyền lực này.

Ông Văn, quê ở Hưng Yên, một lần nữa được điều trở lại Đồng Nai, lần này không phải làm Giám đốc Công an tỉnh như hồi tháng 11/2019, mà được thăng tiến lên Bí thư tỉnh ủy.

Nhưng tin tức ở TP HCM dường như gây chú ý hơn.

Bộ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Thanh Nghị rời Hà Nội về TP HCM giữ chức Phó bí thư thường trực Thành ủy trong một quyết định được Đảng công bố sáng 25/1.

Sinh năm 1976, cùng tuổi với tướng Vũ Hồng Văn, ông Nguyễn Thanh Nghị, khi đang là Phó Hiệu trưởng trường Đại học Kiến trúc TP HCM, đã trúng Ủy viên dự khuyết Ban chấp hành Trung ương Đảng lần đầu tiên vào năm 2011. Ông Nghị sau đó giữ chức Thứ trưởng Bộ Xây dựng.

Liên tiếp hai kỳ sau, tại đại hội 12 và đại hội 13, ông Nghị đều trúng ủy viên Ban chấp hành Trung ương Đảng. Ông trở thành Bí thư Kiên Giang, rồi sau đó lại ra Hà Nội trở thành thứ trưởng một lần nữa, rồi lên làm Bộ trưởng Bộ Xây dựng hồi tháng 4/2021.

Ông Nghị là con trai của ông Nguyễn Tấn Dũng, người giữ chức Thủ tướng Chính phủ suốt 10 năm, từ 2006 đến 2016.

Ông Dũng, người được đánh giá là đối thủ chính trị của ông Nguyễn Phú Trọng, sau khi về hưu đã giữ mình khá kín tiếng.

Tuy nhiên, sau khi ông Trọng qua đời, gần đây ông Dũng đã được Tổng bí thư Tô Lâm trao tặng huân chương Sao Vàng, huân chương cao quý nhất của Nhà nước Việt Nam, cũng như xuất hiện cùng vị tân Tổng bí thư trong một số dịp.

Nhiệm kỳ Phó bí thư thường trực của ông Nghị là 2021-2025, nghĩa là thời gian ông giữ chức vụ này khá ngắn, chỉ còn khoảng một năm nữa.

"Tôi sẽ luôn có ý thức giữ gìn và phát huy truyền thống tốt đẹp, tinh thần đoàn kết, đổi mới, sáng tạo của Đảng bộ TP HCM, các thế hệ đi trước đã dày công vun đắp. Tu dưỡng, rèn luyện, giữ gìn phẩm chất, đạo đức, không ngừng học hỏi, nâng cao bản lĩnh chính trị, năng lực lãnh đạo, điều hành", báo Tuổi Trẻ dẫn lời ông Nghị phát biểu.

Việc bổ nhiệm ông Nghị là Phó bí thư Thường trực, là nhân vật số 2 sau Bí thư Thành ủy, diễn ra trong bối cảnh TP HCM đang khẩn trương chuẩn bị tổ chức Đại hội Đảng bộ TP HCM nhiệm kỳ 2025-2030.

Đầu năm sau, 2026, Đảng sẽ tổ chức đại hội 14, bắt đầu một nhiệm kỳ mới. Và với tuổi đời còn khá trẻ, cộng thêm thành tích 3 lần liên tiếp là ủy viên trung ương Đảng, và sự hẫu thuẫn chính trị lớn, con đường thăng tiến của ông được đánh giá là rộng mở.

Luân chuyển cán bộ

Những cuộc luân chuyển cán bộ cấp cao đang được diễn ra trên quy mô rộng lớn, với tần suất cao, có thưởng, có phạt.

Luân chuyển cán bộ "là việc phân công hoặc bổ nhiệm cán bộ, công chức lãnh đạo, quản lý giữ một chức danh lãnh đạo, quản lý khác trong một thời hạn nhất định để tiếp tục đào tạo, bồi dưỡng và rèn luyện theo yêu cầu nhiệm vụ hoặc yêu cầu của chức danh được quy hoạch", theo Quy định số 65-QĐ/TW ngày 28/4/2022 của Bộ Chính trị.

Quy định này do ông Võ Văn Thưởng, khi đó là Thường trực Ban Bí thư, kí.

Trước khi hội nghị trung ương mới nhất diễn ra ngày 23 và 24/1/2025, Đảng đã thay một loạt các bí thư tỉnh ủy, cũng theo cách luân chuyển này.

Một tuần trước khi ông Nguyễn Thanh Nghị về, chiếc ghế Phó bí thư thường trực TP HCM là của ông Nguyễn Hồ Hải. Nhưng ông Hải đã được Bộ Chính trị điều về làm bí thư Cà Mau vào sáng 18/1/2025.

Trước đó một ngày, ông Nguyễn Tiến Hải, sau khi thôi làm Bí thư tỉnh ủy Cà Mau, đã được chỉ định làm Bí thư tỉnh ủy Kiên Giang, thay cho ông Đỗ Thanh Bình chuyển sang Cần Thơ giữ chức Bí thư Thành ủy.

Ông Bình đến Cần Thơ thay cho ông Nguyễn Văn Hiếu, người vừa được chỉ định vào chức vụ Phó trưởng ban Tuyên giáo Trung ương.

Cũng trong sáng, 18/1, Vĩnh Long chứng kiến sự thay đổi nhân sự khi thứ trưởng Bộ Tư pháp Trần Tiến Dũng được điều về làm thay cho ông Bùi Văn Nghiêm giữ chức vụ Bí thư.

Ông Bùi Văn Nghiêm, theo quyết định được công bố, nhận nhiệm vụ mới là Phó ban Nội chính trung ương.

Đáng chú ý, Vĩnh Phúc, trong một năm trở lại đây, chứng kiến chiếc ghế bí thư tỉnh ủy ba lần đổi chủ. Vào đầu nhiệm kỳ 13, bà Hoàng Thị Thúy Lan là người ngồi ghế này. Nhưng bà Lan đã bị khởi tố và bắt giam hồi tháng 3/2024.

khóa 13 diễn ra vào ngày 6/6/2022, hai trung ủy là Chu Ngọc Anh, cựu Bộ trưởng Khoa học – Công nghệ, và Nguyễn Thành Long, Bộ trưởng Y tế, bị khai trừ ra khỏi Đảng, hình thức kỷ luật nặng nhất.

Cả hai, ngay sau đó, đã bị khởi tố, bắt giam, liên quan đến đại án kit test Việt Á.

Cho đến ngày 30/12/2022, một hội nghị bất thường khác được triệu tập để "cho thôi" giữ chức vụ hai phó thủ tướng Phạm Bình Minh và Vũ Đức Đam.

Ông Minh là Ủy viên Bộ Chính trị, Phó thủ tướng thường trực, có liên quan đến đại án chuyên bay giải cứu, trong khi ông Đam, người ba khóa liên tục là ủy viên trung ương, liên quan đến chiến lược chống Covid.

Không chỉ các ủy viên trung ương, các ủy viên Bộ Chính trị "rớt đài" cũng chiếm kỷ lục khi con số lên đến 7.

Chỉ sau đó hơn hai tuần, ngày 17/1/2023, ông Nguyễn Xuân Phúc, được ban chấp hành "cho thôi" giữ các chức vụ. Ông Phúc lúc đó đang là Chủ tịch nước, nhân vật quyền lực số 2 trong Đảng xếp theo quyền lực của "lãnh đạo chủ chốt".

Các hội nghị bất thường chủ yếu, trong nhiệm kỳ này, bàn về việc kỷ luật – nhân sự. Và về vấn đề này, vai trò của ủy ban kiểm tra trung ương được thể hiện rất rõ.

Đầu tháng 1/2024, đến lượt ông Trần Tuấn Anh được cho thôi ủy viên Bộ Chính trị, về hưu.

Trong những phiên tòa vừa qua, người ta chứng kiến khá nhiều cựu bí thư tỉnh ủy hay Bộ trưởng ra trước tòa như Cựu Bí thư Bến Tre Lê Đức Thọ, cựu bí thư Thanh Hóa Trịnh Văn Chiến, Cựu bí thư Lâm Đồng Trần Đức Quận…

Nội các dưới quyền ông Nguyễn Xuân Phúc làm thủ tướng chứng kiến ba bộ trưởng hầu tòa, gồm Nguyễn Thành Long, Chu Ngọc Anh và Mai Tiến Dũng trong các vụ án khác nhau.

Những người ra hầu tòa, trước đó đều bị khai trừ đảng, phế truất chức vụ và tư cách ủy viên trung ương.

Đáng chú ý, cuộc họp ngày 20/3/2024 là truất phế chức vụ Chủ tịch nước với ông Võ Văn Thưởng.

Lần thứ hai, chiếc ghế Chủ tịch nước bị bỏ trống chỉ sau hơn 1 năm. Và lần thứ hai người ta chứng kiến cảnh bà Võ Thị Ánh Xuân lên nắm tạm quyền Chủ tịch nước.

Cũng ngày hôm đó, Bí thư tỉnh ủy Vĩnh Phúc là Hoàng Thị Thúy Lan bị khai trừ ra khỏi đảng. Bà Lan trước đó đã bị Bộ Công an khởi tố và bắt giam.

Thông thường, với các cán bộ cấp cao, quy trình là kỷ luật Đảng đi trước một bước – cách chức vụ trong Đảng, hay khai trừ ra khỏi đảng, rồi mới đến xử lý hình sự.

Điều này được thấy ở nhiều hội nghị trước đó, từ chuyện ông Nguyễn Thành Long hay Chu Ngọc Anh.

Nhưng đến bà Lan thì Bộ Công an đã ra tay trước – kỷ luật đảng diễn ra sau.

Diễn biến trên chính trường ngày càng gay cấn.

Khoảng hơn 1 tháng sau, ngày 26/4/2024, trung ương Đảng lại họp bất thường. Lần này đến lượt ông Vương Đình Huệ, Chủ tịch Quốc hội, nhân vật xếp thứ 4 trong "tứ trụ", được cho "thôi chức".

Khác với ông Nguyễn Xuân Phúc "thôi chức" vì lý do "trách nhiệm người đứng đầu", ông Thưởng và ông Huệ đều được Ủy ban Kiểm tra trung ương ghi thêm trong hồ sơ là "vi phạm, khuyết điểm, gây dư luận xấu".

Dưới sự chủ trì của ông Nguyễn Phú Trọng, hội nghị trung ương lần thứ 9 diễn ra vào trung tuần tháng 5/2024, Bộ chính trị đã được bổ sung thêm 4 ủy viên, gồm ông Lê Minh Hưng, Nguyễn Trọng Nghĩa, Bùi Thị Hoài và Đỗ Văn Chiến.

Tại hội nghị này, thường trực Ban Bí thư Trương Thị Mai đã được cho thôi chức vì "vi phạm những điều đảng viên không được làm".

Cũng trong khuôn khổ hội nghị này, một thông báo về kết quả làm việc của "lãnh đạo chủ chốt" được đưa ra.

Công chúng được nhìn thấy bức ảnh các thành viên lãnh đạo chủ chốt họp, gồm Nguyễn Phú Trọng, Tổng bí thư, Lương Cường – thường trực ban bí thư, Lê Minh Hưng – Trưởng ban tổ chức trung ương, Tô Lâm – Bộ trưởng Bộ Công an, và Trần Thanh Mẫn, Phó chủ tịch thường trực quốc hội.

Ông Lâm và ông Mẫn nằm trong "lãnh đạo chủ chốt" vì được "trung ương thống nhất rất cao" giới thiệu để Quốc hội bầu làm Chủ tịch nước và Chủ tịch quốc hội.

Đó cũng là hội nghị cuối cùng mà ông Nguyễn Phú Trọng tham dự.

Ở cuộc họp tiếp theo, ngày 3/8/2024, Chủ tịch nước Tô Lâm được bầu làm Tổng bí thư, thay cho người tiền nhiệm quá cố.

Trung ương cũng không quên xem xét cho thôi 4 ủy viên trong hội nghị này, trong đó có phó thủ tướng Lê Minh Khái và Bộ trưởng Tài nguyên Môi trường Đặng Quốc Khánh.

Kể từ khi ông Tô Lâm lên làm Tổng Bí thư, đến nay, trung ương Đảng đã họp 4 hội nghị, trong đó ba lần bất thường.

Ngày 16/8, các ủy viên trung ương lại gặp nhau ở Hà Nội, cũng bất thường, để bầu thượng tướng Lương Tam Quang vào Bộ Chính trị.

Tướng Ngọc cũng được bầu vào Ban bí thư trong dịp này, cùng với tướng Trịnh Văn Quyết bên quân đội, và Viện trưởng Viện Kiểm sát nhân dân tối cao Lê Minh Trí.

Riêng tướng Quang, 2 tháng sau, ông được phong hàm Đại tướng công an.

Ở hội nghị tiếp theo vào ngày 25/11, hai ủy viên là Bùi Văn Cường, Tổng thư ký Quốc hội, và Nguyễn Văn Thể, cựu Bộ trưởng Giao thông – Vận tải, bị cho thôi chức.

Và ở hội nghị mới nhất, tướng Nguyễn Duy Ngọc nắm quyền ở Ủy ban Kiểm tra trung ương, được bầu làm Ủy viên Bộ Chính trị.

Như vậy, ngành công an hiện có ba ủy viên Bộ Chính trị, đều cùng quê Hưng Yên. Bên cạnh Tổng bí thư Tô Lâm là Đại tướng Lương Tam Quang và Thượng tướng Nguyễn Duy Ngọc.

Theo BBC Tiếng Việt